Woord vooraf

Een blog over de Agion Oros (Athos), de Tuin van de Moeder Gods, het spirituele centrum van het oosters-orthodoxe christendom.
En dus ook over kloosters, pelgrimeren en ikonen. (Tekst in geel bevat een link)
Wilt u op de hoogte blijven van nieuwe blogs? Abonneer u onderaan deze pagina.

vrijdag 27 april 2018

671 - MOOIE WOORDEN VAN VADER PIMEN

Wijze woorden van de Agion Oros, gesproken door vader Pimen van de kellí Τα Εισόδια της Θεοτόκου in de (Roemeense) Lakkoskiti, die tot I.M. Agíou Pavlou behoort. Het zijn volgens mij wel woorden en formuleringen die moeilijk passen in onze westerse manier van denken....

zaterdag 21 april 2018

670 - DERDE ZONDAG VAN PASCHA/ΠΑΣΧΑ, HEILIGE MIRONDRAGENDE VROUWEN

Deze zondag staat in het teken van de eerste verschijning van Jezus na zijn begrafenis. Deze twee ikonen van Theofánis de Kretenzer, in Kretenzische Stijl, verbeelden de tekst.

[1] Na de sabbat, bij het aanbreken van de eerste dag van de week, gingen Maria van Magdala en de andere Maria naar het graf kijken. [2] Plotseling kwam er een zware aardbeving. Want een engel van de Heer daalde uit de hemel neer, kwam naderbij, rolde de steen weg en ging erop zitten. [3] Zijn uiterlijk schitterde als een bliksemflits en zijn kleding was wit als sneeuw. [4] De wachters beefden van angst en werden lijkbleek. [5] De engel zei tegen de vrouwen: ‘U hoeft niet bang te zijn, want ik weet dat u Jezus zoekt die gekruisigd is. [6] Hij is niet hier: Hij is tot leven gewekt, zoals Hij gezegd heeft. Kom, kijk naar de plaats waar Hij gelegen heeft. [7] Ga snel tegen zijn leerlingen zeggen: “Hij is uit de doden opgewekt, en zie, Hij gaat voor u uit naar Galilea; daar zult u Hem zien.” Dit had ik u te zeggen.’

Links: Onder de boog staat ΙΔΕ Ο ΤΟΠΟΣ ΟΠΟΥ EKEITO O Κ(ΥΡΙΟ)Σ (zie de plek waar de Heer lag) en, rechts, bij de opening van het graf: O ΑΓ(ΙΟ)Σ ΤΑΦΟΣ (het Heilige Graf)

De Steen/Ο Λίθος
(Theofánis de Kretenzer, I.M. Stavronikíta, 1546)
[8] Ze gingen snel van het graf weg, vol angst en met grote vreugde, en ze liepen hard om het aan zijn leerlingen te vertellen. [9] En zie, Jezus kwam hun tegemoet. ‘Gegroet’, zei Hij. Ze gingen naar Hem toe, grepen Hem bij de voeten vast en vielen voor Hem op de knieën. [10] Toen zei Jezus hun: ‘Wees niet bang. Ga mijn broeders vertellen dat ze naar Galilea moeten gaan. Daar zullen ze Mij zien. (Matth. 28, 1-10)
Το Χαίρε των Μυροφόρων/De begroeting van de Mirondraagsters
(Theofánis de Kretenzer, I.M. Stavronikíta, 1546)
                                  
Onder de boog staat Το Χαίρε των Μυροφόρων (de begroeting van de Mirondraagsters): Gegroet. Opschrift bij de Moeder Gods: Μ(ΗΤΗ)Ρ Θ(ΕΟΥ), bij Jezus: Ι(ΗΣΟΥ)Σ Χ(ΡΙΣΤΟ)Σ, en bij Maria Magdalena: Η ΑΓΙΑ ΜΑΡΙΑ Η ΜΑΓΔΑΛΗΝΗ

zaterdag 7 april 2018

667 - PASEN/Η ΠΑΣΧΑ, DE OPSTANDING/Η ΑΝΑΣΤΑΣΗ

De Opstanding/Η Ανάσταση
(Theofánis de Kretenzer, I.M. Stavronikíta, 1546)


Christus is opgestaan/Χριστός Ανέστη!



Χριστός ανέστη εκ νεκρών    Christós anésti ek nekrón,
                                                                     θανάτω θάνατον πατήσας     thanáto thánaton patísas
                                                                      και τοις εν τοις μνήμασι        kè tis en tis mnímasi
                                                                       ζωήν χαρισάμενος!                zοïn charisámenos!

Christus is opgestaan uit de doden
de dood vertredend met zijn dood 
en aan hen in het graf 
schonk Hij het leven!

En, zoals altijd, sluit ik dit Paasblog af met het gedicht van Hubert van Herreweghen:
Pasen
Ik wilde wel ik kon
een versje maken dat
ik aan uw oor zou hangen
en gij hoort dan gezangen
in een abdij vol zon
en reuk van 't wierookvat.

'T is Pasen
en misschien
als ik Goddank voordien
de dagen van dat feest
in Hellas ben geweest
hoort gij in uw oorringen
Athos' monniken zingen
't orthodox horologion.

Ik wilde dat ik het kon.

Dichter-wandelaar Hubert van Herreweghen (1920-2016)

vrijdag 6 april 2018

666 - GROTE ZATERDAG/TO ΜΕΓΑΛO ΣΑΒΒΑΤΟ


Grote Zaterdag is de laatste dag van de Grote week. Hij is gewijd aan de Nederdaling van Jezus in de hel/Hades. Terwijl Zijn lichaam in het graf lag, daalde Zijn ziel tijdelijk af naar de Hades om aan de doden Zijn Woord te brengen.

Grote Vrijdagavond, in de nacht naar Grote Zaterdag, vindt de Kruisafname plaats. De monniken vervangen het eerder geplaatste Kruis door een geborduurde doek (Grieks: Επιτάφιον/Epitáfion), symbool van de graflegging van Jezus. In de vroege ochtenduren dragen de monniken het Epitáfion in een processie al biddend rond de kloosterkerk. Tot slot gaan de monniken en de aanwezige pelgrims onder het Epitáfion door de kerk weer binnen. (I.M. Stavronikíta, 14/15 eeuw, 91,5x113 cm)

De Klaagliederen (Grieks: Τα Εγκώμια/Ta Engkómia) van de vrouwen bij het graf worden gezongen, hier door de monniken van het Heilig Vatopedíouklooster:



Op deze ochtend van Grote Zaterdag wordt de Eerste Opstanding gevierd. Deze ceremonie wordt zo genoemd omdat op een bepaald moment de priester een vooraankondiging van de Opstanding van de Heer maakt: Sta op, o God, oordeel de aarde....(Psalm 81 (82)). Deze dag biedt perspectief. Maar het is nog een vastendag, een rustige dag zonder actie, werk en trápeza.

Liturgische tekst van het Orthodox klooster in de Peel, druk hier.



woensdag 4 april 2018

665 - DE GROTE WEEK/H ΜΕΓΑΛΗ ΕΒΔΟΜΑΔΑ: HET LIJDEN

Het Lijdensverhaal door de hand van schilder-monnik Theofánis de Kretenzer (16e eeuw), muurschilderingen te zien in het Heilig Klooster Stavronikíta, Agion Oros.

                                                                                          De voetwassing/Ο Νιπτήρ


                                                             Het Laatste Avondmaal/Ο Μυστικός Δείπνος


                                                         In de tuin van Gethsemani/Στον κήπο της Γεθσημανή


                                                                              Judas verraadt Jezus/Η Προδοσία


                                                                   Ontkenning door Petrus/Η Άρνησις του Πέτρου


                                                                Jezus voor Pilatus/Η Απόνιψις του Πιλάτου


                                                                                  Het oordeel/Η Κρίση


                                                                      Jezus wordt bespot/Ο Εμπαιγμός

                                                                                        Golgotha/Ο Γολγοθάς



                                                                                     De Kruisiging/Η Σταύρωση



                                                                              De Kruisafname/Αποκαθήλωση



                                                                          Klaagzang bij het graf/Ο Επιτάφιος Θρήνος

dinsdag 3 april 2018

664 - PROGRAMMA VOOR DE KOMENDE WEEK/ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ


Mijn programma voor deze Grote Week gaat grotendeels volgens bovenstaand schema.

De tijd van het programma is de Byzantijnse tijd, en het verschil met onze klok is zo'n vier uur. Dat betekent dus dat gedurende de eerste vier dagen van de Grote Week het begin van de kerkdiensten, de Metten (Grieks: Όρθρος/Órthros), om 03.00 uur is, en dat om 02.00 uur iedereen door de klokken gewekt wordt. Op Grote Vrijdag en Grote Zaterdag verschuiven deze tijden naar respectievelijk 0.30 uur en 1.00 uur. Vervolgens is er Goddelijke Liturgie om 09.00 uur. Na de viering is er een maaltijd: trápeza (letterlijk: tafel)(Grieks: Τράπεζα), om 12.00 uur of 13.30 uur. 

Voor de monniken is dat de enige maaltijd van de dag. Voor de gasten is er 's avonds nog een (aangepaste) trápeza. De maaltijden zijn 'basic': variaties van soepen met groenten, worteltjes, witte bonen, al dan niet warm, en verder tomaat, komkommer, brood en water. 

Op Grote Vrijdag eten de monniken geheel niet en is er voor de gasten alleen 's avonds een karige broodmaaltijd met een appel.  
Grieken vertelden dat in I.M. Esfigménou de monniken zelfs geen water mogen drinken op deze strenge vastendag.

Voor de Zondag van Pasen begint het programma op zaterdagavond om 21.30 uur. Tussen 23.00 en 24.00 uur wordt naar de komst van Het Licht toegewerkt. Alle lichten worden gedoofd en met een kaars in de hand wachten monniken en pelgrims tot de priester, in dit geval abt vader T., Het Licht van achter de ikonostásis de kerk in brengt: 'Komt, neemt Het Licht'. Snel is de hele kerk een zee van kaarslicht. 'Christus is opgestaan!'

zondag 1 april 2018

663 - GROTE MAANDAG/Η ΜΕΓΑΛΗ ΔΕΥΤΕΡΑ, BEGIN VAN DE GROTE WEEK

Grote Maandag (Grieks: Η Μεγάλη Δευτέρα (I Megáli Deftéra) is het begin (de avond van Palmzondag) van de Week naar Pasen. De Vatopedíouvaders zingen de liturgische teksten:




Liturgische tekst van het Orthodox klooster in de Peel, druk hier.